هشتم تیرماه مصادف است با سالروز غمبار بمباران ناجوانمردانه و غیر انسانی سردشت با بمب های شیمیایی به دست رژیم ننگین صدام حسین و به دستور شخص وی که در سال 1366 به وقوع پیوست.
ضمن گرامیداشت یاد و خاطره قربانیان این روز خونین و جنایت بار و عرض تسلیت به بازماندگان آن ها، همه تلاش ما در انجمن ایرانی حقوق بین الملل کیفری بر این است که دنیا روزی عاری از جنگ و تنش شده و صلح و همزیستی مسالمت آمیز در جهان برقرار گردد.
در راستای محکوم نمودن این واقعه شایان توضیح است که حسب بندهای شانزدهم و هفدهم قسمت B و سیزدهم و چهاردهم قسمت E از ماده هشتم اساسنامه دیوان کیفری بین المللی، استفاده از سلاحهای شیمیایی و میکروبی در جریان مخاصمات مسلحانه ملی یا بین المللی، از مصادیق اجلای جنایات جنگی بوده و قابلیت مجازات دارد؛ حتی می توان ادعای شمول این ممنوعیت را در گستره عرف بین المللی هم مطرح نمود.
علیرغم ممنوعیت توسل به جنگ در جهان و توسل به قواعد بین المللی برای پیشگیری از جنگ (Jus ad bellum ) اما وقتی ناگزیر از جنگ هستیم نیز قواعدی انسان دوستانه بر جنگ حاکم است(Jus in bello) که شایسته است طرفین درگیر برای انسانی کردن جنگ و پرهیز از نهایت ددمنشی رعایت کنند. این قواعد در حقوق اسلام نیز از زمان اولین جنگ صدر اسلام (بدر) سابقه دارد. یکی از قواعد بشردوستانه حاکم بر شرایط جنگی منع توسل به سلاحهای کشتار جمعی و سلاحهای شیمایی و میکروبی است. هر چند که علیرغم این ممنوعیت ها بعضاً باز شاهدیم که به قول فریدون مشیری:
«هیچ حیوانی به حیوانی نمی دارد روا
آنچه این نامردمان با جان انسان می کنند».
دکتر فریدون جعفری
استاد دانشگاه بوعلی همدان و عضو مؤسس انجمن ایرانی حقوق بین الملل کیفری
