این نشست در تاریخ 18 فروردین ماه 1399 به صورت مجازی، و با سخنرانی آقایان دکتر فریدون جعفری و دکتر امیر بی‌پروا برگزار شد. نظر به مواردی از درگیری میان زندانیان و نیروهای امنیتی زندان‌ها در کشور در شرایط شیوع ویروس کرونا در کشور و همه‌گیری جهانی آن، این نشست برای بررسی وضعیت اضطراری حاصل از این شیوع و عامل اضطرار به عنوان رافع مسئولیت کیفری زندانیان برگزار شد.
ذیلا خلاصه‌ایی از مطالب عنوان شده در نشست برای استفاده‌ی مخاطبان قرار گرفته است، همچنین لینک دسترسی به نسخه ضبط شده این نشست نیز قرار داده شده است.
در این نسشت، مقدمتا به زمینه های شیوع ویروس در ووهان چین و عدم ارائه اطلاعات دقیق از سوی دولت چین اشاره شد، که در نتیجه عدم توجه جدی دولت‌ها نسبت به این ویروس و هشدا‌رهای سازمان بهداشت جهانی منجر به رسیدن ابتلای به بیماری به مرحله پاندمیک شد و اکنون شاهد همه‌گیری ویروس در سراسر جهان هستیم. با شیوع بیماری شاهد موارد ابتلا در زندانهای کشورهای مختلف نیز بوده‌ایم که متعاقب آن و در نتیجه نگرانی زندانیان از شیوع گسترده ویروس شورش‌هایی در زندانهای کشورهای مختلف مشاهده شد و عده ای از زندانیان فرار کردند و بین مامورین امنیتی زندان‌ها و زندانیان نیز درگیری‌هایی اتفاق افتاد.
سوال اصلی این بحث این است که در شرایط شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا و بیم خطر جانی یا آسیب به سلامت، آیا فرار از زندان را در جهت اعمال حمایت نسبت به حق بر حیات و حق بر سلامت می توان قابل توجیه دانست؟
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در تاریخ 25 مارس از همه دولت‌ها درخواست کرد با توجه به شیوع ویروس کرونا، جمعیت بالای زندان‌ها، کمبود امکانات بهداشتی و درمانی در زندان، و فقد امکانات ایزوله و عدم امکان فاصله‌گذاری، نسبت به کاهش جمعیت زندان‌ها، به ویژه نسبت به زندانیان قدیمی، زندانیان بیمار، زنان و کودکان، زندانیان دارای ریسک بالا و زندانیان سیاسی و عقیدتی اقدام نمایند. مبنای حقوقی درخواست کمیسر عالی اسناد الزام‌آور حقوق بین‌الملل نسبت به پیشگیری از تهدیدات علیه سلامت و بهداشت و تعهد به فراهم آوردن امکانات پزشکی و بهداشتی و درمانی است.
به موجب ماده12 میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، دولت‌ها نسبت به پیشگیری از شیوع بیماری و فراهم ساختن امکانات پزشکی و بهداشتی و درمانی متعهد می‌باشند. همچنین قطعنامه مجمع عمومی در سال 2015، درباره استانداردهای بین‌المللی حمایت از زندانیان، که از آن به اصول نلسون ماندلا یاد می‌گردد، بر استانداردهای بهداشتی و درمانی و لزوم حمایت از سلامت زندانیان را تاکید کرده است.
شیوع بیماری ویروس کرونا در زندان، عدم امکان پیشگیری مناسب و عدم وجود امکانات درمانی منجر به بروز بیم مرگ و میر میان زندانیان و آسیب شدید به سلامت آنها شده است و این موارد در شرایطی که به لحاظ عدم همکاری تهدیدی علیه سلامتی و حیات زندانیان ایجاد نماید، منجر به نقض مواد 6 و 7 میثاق حقوق مدنی و سیاسی و ماده 12 میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌گردد و وضعیتی اضطراری را ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی که جان محکومین و متهمین در خطر باشد و تهدید جدی علیه حق بر حیات و سلامت موجود باشد، اضطرار به عنوان یک علت رافع مسئولیت کیفری می‌تواند در نظر گرفته شود.
برای دسترسی به نسخه ضبط شده نشست اینجا کلیک کنید.
