در ماه می سال ،1993دادگاه کیفری بینالمللی برای یوگوسلاوی، توسط سازمان ملل متحد در پاسخ به جنایاتِ در حال وقوع در کرواسی، بوسنی و هرزه گوین تأسیس شد. گزارشها حاکی از جنایات دهشتناکی بودند که طی آن هزاران شهروند غیر نظامی در اردوگاهها کشته، زخمی و شکنجه شده و مورد تجاوز جنسی قرار رفته بودند و همچنین صدها هزار نفر از موطن خود بیرون رانده شدند که در نتیجهی آن، موجی از خشم و انزجار دنیا را فرا گرفت و شورای امنیت سازمان ملل متحد را وادار به واکنش نمود.
دادگاه کیفری بینالمللی برای یوگوسلاوی، نخستین دادگاه تأسیس شده توسط سازمان ملل متحد برای رسیدگی به جنایات جنگی و همچنین نخستین دادگاه بینالمللیِ جنایات جنگی از زمان تشکیل دادگاههای نظامی نورنبرگ و توکیو بود. این دادگاه بر اساس تصمیم شورای امنیت و مطابق با فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد، ایجاد شد.
این دادگاه که در شهر لاههی هلند استقرار داشت، علیه 160 نفر کیفرخواست صادر نمود؛ افرادی از جمله رؤسای جمهور، نخست وزیران، وزرای دولت، فرماندهان نظامی و بسیاری از رهبران بلندپایه و میانرتبهی دیگر از میان نیروهای سیاسی، و نظامی و پلیسی از جناحهای مختلف درگیر در جنگ یوگوسلاوی. دادگاه کیفری بینالمللی یوگوسلاوی، جنایات ارتکابی علیه اعضای گروههای نژادی مختلف در کرواسی، بوسنی و هرزه گوین، صربستان، کوزوو و جمهوری سابق مقدونیه بین سالهای 1991 و 2001 را مورد رسیدگی قرار داد. این دادگاه که از 3 بخش عمدهی شعب دادگاه، دفتر دادستانی و دبیرخانه متشکل است، مطابق ماده 1 اساسنامه خود، نسبت به جنایات جنگی ارتکابی در قلمروی سرزمینی یوگوسلاوی سابق از سال 1991 به بعد دارای صلاحیت میباشد و این صلاحیت صرفاً نسبت به اشخاص حقیقی قابل اعمال است و نه سازمانها، واحدهای نظامی، احزاب سیاسی و سایر اشخاص حقوقی. هر چند دادگاههای ملی و دادگاه کیفری بینالمللی یوگوسلاوی توأمان نسبت به موارد نقض فاحش حقوق بینالملل بشردوستانه در یوگوسلاوی سابق دارای صلاحیت میباشند، اما دادگاه اخیر در صورتی که این امر را در راستای منافع عدالت کیفری بینالمللی تشخیص دهد، میتواند صلاحیت کیفری ترجیحی خود نسبت به محاکم ملی در هر مرحلهای از رسیدگی که باشند، اعمال نماید و همچنین میتواند رسیدگی به برخی پروندهها و اتهامات مطروحه نزد خود را به مراجع صالح ملی در قلمروی یوگوسلاوی سابق ارجاع دهد. دادگاه کیفری بینالمللی یوگوسلاوی سابق مطابق مواد 2 تا 5 اساسنامه، به چهار جنایت رسیدگی مینماید که عبارتاند از: نقض فاحش کنوانسیونهای چهارگانهی ژنو مصوب 1949، نقض قوانین یا عرف حاکم بر جنگها، نسلکشی و جنایات علیه بشریت.
منبع:
http://www.icty.org/en/about/tribunal/mandate-and-crimes-under-icty-jurisdiction